İki kadın, bir eşek ve bir kabak...

Hikayemiz Mevlana'dan,
Mesnevi, Cilt 5 bölüm 2
Kahramanlarımız iki kadın
kabak ve eşeğin ziki...

ana fikri: "şehvet isteği, gönlü sağır ve kör yaptı mı eşeği bile yusuf gibi nurdan meydana gelmiş bir ateş parçası gösterir"

iyi okumalar efendim =)




bir halayık şehvetin çokluğundan, hırsının fazlalığından bir eşeği kendisine alıştırmıştı. o eşek, kendisine yakınlaşmayı adet edinmiş, insana yakın olmayı öğrenmişti. o hilebaz halayığın bir kabağı vardı. eşek kendisine ölçülü yaklaşsın diye kabağı, eşeğin aletine takardı. yakınlaşma zamanında aletin yarısı girsin diye bu işi yapmaktaydı. çünkü, eşeğin aleti tamamı ile girse rahmi de parçalanırdı, damarları da.

eşek boyuna zayıflayıp durmaktaydı. eşeğin sahibi olan kadın da neden bu eşek böyle zayıflıyor, neden böyle kıl gibi inceliyor deyip dururdu. fakat işin ne olduğunu anlamakta acizdi. nalbantlara illeti nedir, neden zayıflamakta diye gösterdiyse de, onda hiçbir illet görünmedi, kimse bunun iç yüzünü haber veremedi. kadın bu işin aslını adamakıllı araştırmaya başladı. her an eşeğin haline dikkat etmekte, neden böyle zayıfladığını bulmaya çalışmaktaydı.



insanın adamakıllı çalışmaya kul olması gerekir. çünkü her şeyi iyice arayan nihayet bulur. eşeğin haline dikkat edip dururken bir de ne görsün? o halayık eşeğin altına yatmıyor mu? bunu kapının yarığından gördü bu hale pek şaştı. eşek erkekler kadınlara nasıl yakınlaşırsa aynen onun gibi halayığa yakınlaşmış, işini becermekteydi.



kadın hasede düştü. dedi ki, bu eşek, benim eşeğim, nasıl olur bu iş? bu işin bana olması lazım ben işe daha ehlim. eşek işi öğrenmiş, alışmış. adeta sofra yayılmış, mum da yanmış. görmezlikten gelip ahırın kapısını vurdu. a kız ne vakte dek ahırı süpürüp duracaksın? dedi. bu sözü işi gizlemek için söylüyor, ben geldim kapıyı aç diyordu.



sustu halayığa hiçbir şey söylemedi. bu işe tamah ettiği için işi gizledi. halayık bütün fesat aletlerini gizleyip kapıyı açtı. yüzünü ekşitip gözlerini yaşartarak dudaklarını oynatmaya başladı, güya oruçluyum demek istiyordu. eline sapı yıpranmış bir süpürge aldı, develerin yatması için ahırı süpürüyor göründü. elinde süpürge kapıyı açınca kadın, dudak altından seni usta seni, dedi.



yüzünü ekşittin, eline süpürgeyi aldın, iyi. fakat yemeden içmeden kesilmiş eşeğin hali ne? işi yarıda kalmış, öfkeli, aleti oynayıp durmada. gözleri kapıda seni beklemede. bunu dudağı altından söyledi, halayıktan gizledi. onu suçsuz gibi ululadı,



dedi ki: tez çarşafını başına al. filan eve git benden selam söyle. şunu söyle, böyle yap, şöyle et. neyse ben kadınların masallarını kısa kesiyorum. maksat neyse sen onun özünü al. o işi görmezlikten gelen kadın onu yola vurunca, zaten şehvetten sarhoş olmuştu, hemen kapıyı kapadı, oh dedi.



yalnız kaldım, bağıra, bağıra şükredeyim. artık erkeklerin gah tam, gah yarım yamalak yakınlaşmalarından kurtuldum. kadının keçileri, sanki bini bulmuştu, öyle neşelendi. eşeğin şehvet ateşiyle kararsız bir hale düştü. hatta ne keçisi? o yakınlaşma kadını keçi haline getirdi. ahmağı keçi haline getirmeye, hor hakir bir hale sokmaya şaşılmaz ki!



şehvet isteği, gönlü sağır ve kör yaptı mı eşeği bile yusuf gibi nurdan meydana gelmiş bir ateş parçası gösterir. nice ateşten sarhoş olmuşlar vardır ki ateş ararlar, kendilerini de mutlak nur sanırlar.



yalnız tanrı kulu böyle değildir. yahut da tanrı birisini çeker çevirir de yola getirir, yaprağı döndürür bu da başka! böyle olan o ateş hayali bilir, o hayalin yolda eğreti olduğunu anlar. hırs çirkinleri güzel gösterir. yol afetleri içinde şehvetten beteri yoktur. şehvet yüz binlerce iyi adı kötüye çıkarmıştır. yüz binlerce akıllı, fikirli adamı şaşkın bir hale getirmiştir. bir eşeği bile mısır yusuf’u gibi güzel gösterdikten sonra o çıfıt bir yusuf’u nasıl gösterir? pisliği afsunu ile sana bal göstermede, iş inada bindi mi balı nasıl gösterir? bir düşün artık. şehvet yemeden olur, az ye. yahut bir kadın nikahla da kötülükten kaç. yedin içtin mi şehvet, seni harama çeker. ele gireni elbet harcamak gerekir.



şu halde nikah lâhavle okumaya benzer. oku, yani bir kadın nikahla da şehvet, seni belaya düşürmesin. madem ki, yemeye içmeye hırsın var, çabuk bir kadın al evlen. yoksa bil ki kedi gelir yağlı kuyruğu kapar. sıçrayan eşeğin sırtına taş yükü vur, o kaçmadan, sıçramadan önce sırtına yükü yükle.



ateşin ne yaptığını bilemezsin, savul oradan. bu çeşit bilginle ateşin çevresinde dönüp dolaşma. ateşe çömleği koyup çorba pişirmeyi bilmiyorsan bil ki ne çömlek kalır, ne çorba. su hazır olmalı, ahçılığı da bilmelisin ki o tenceredeki çorba, dökülmeden, bozulmadan pişsin. demircilik sanatını bilmiyorsan demirci ocağından geçerken sakalını bıyığını yakarsın.



kadın kapıyı kapadı, sevine, sevine eşeği kendisine çekti, cezasını da tattı ya! eşeği çeke, çeke ahırın ortasına getirdi. o erkek eşeğin altına yattı. o kahpe de muradına ermek üzere halayığın yattığını gördüğü sekiye yatmıştı. eşek ayağını kaldırıp aletini daldırdı. eşeğin aletinden kadının içine bir ateştir düştü. alışmış eşek kadına abandı, aletini ta hayalarına kadar sokar sokmaz kadın da geberdi.



eşeğin aletinin hızından ciğeri parçalandı, damarları koptu birbirinden ayrıldı. soluk bile alamadan derhal can verdi. seki bir yana düştü o bir yana. ahırın içi kanla doldu, kadın baş aşağı yıkıldı, öldü. kötü bir ölüm, kadının canını aldı.



kötü ölüm, yüzlerce rezillikle gelip çattı babacığım. sen hiç eşeğin aletinden şehit olmuş insan gördün mü?



kuran’dan rezillikle azap edilmeyi duyda böyle kepazelikle can verme. bil ki bu hayvan nefis bir erkek eşektir. onun altına düşmekse ondan daha kötü ve ayıp bir şeydir. nefis yolunda benlikle ölürsen bil ki hakikatte sen de o kadın gibisin. tanrı, nefsimize eşek sureti vermiştir. çünkü suretler, huylara uygundur. kıyamette sırların açığa çıkması budur. tanrı hakkı için eşeğe benzeyen nefisten kaç. tanrı, kafirleri ateşle korkutmuştur. onlar da ateşe utançtan hayırlıdır demişlerdir. tanrı hayır demiştir, o ateş, utançların aslıdır. bu kadını öldüren şu ateş gibi. hırsından doyacak kadar yemek yemedi, daha fazla yemek istedi. kötü ölüm lokması boğazına durdu.



a haris adam doyacak kadar ye, hatta yemeğin helva ve palüze bile olsa. tanrı, teraziye dil verdi. aklını başına devşir de kuran’dan rahman suresini oku. kendine gel de hırsından teraziyi bırakma. hırs ve tamah seni azdıran bir düşmandır.



hırs, hepsini ister fakat bütün lezzetlerden mahrum olur. a turp oğlu turp hırsa tapma. o halayıkcağız hem gidiyor, hem de ah diyordu; a kadın sen ustayı yola saldın. ustasız iş yapmak istedin. bilgisizlikle canınla oynamaya kalkıştın. benden bir bilgidir çaldın, çaldın ama tuzağın ahvalini sormaya arlandın. kuş, hem harmanından tane toplamalıydı, hem de boynuna ip dolamamalıydı.



taneyi az ye bu kadar pis boğaz olma. “yiyin” emrini okudunsa “israf etmeyin” emrini de oku. bu suretle tane yemekle beraber tuzağa da düşme. bilgi ve kanaat ancak bunu icap ettirir. akıllı kişi dünyanın gamını yemez, nimetini yer. bilgisizlerse nedamet içinde mahrum kalırlar. boğazlarına tuzağın ipi dolaştı mı tane yemek, hepsine haram olur. kuş, tuzaktaki taneyi nasıl yer? yemeye kalkışırsa tuzaktaki tane zehre döner.



tuzaktaki taneyi gafil kuş yer, halkın bu dünya tuzağındaki nimetleri yemesi gibi. akıllı ve işten haberi olan kuşlar, kendilerini taneden adamakıllı çekerler. çünkü, tuzağın içindeki taneler zehirlidir. kördür o kuş ki tuzaktan tane diler. tuzak sahibi, aptalların başını keser. güzel ve narin olanlarıysa meclislere çeker götürür.



çünkü aptalların ancak etleri işe yarar. güzel ve zariflerinse güzel sesleri işe yarar. hasılı halayıkcağız kapının yarığından, hanımının eşeğin altında can verdiğini görünce, dedi ki: a ahmak kadın, bu iş nedir? sana ustan bir şey gösterdi ise, yalnız görünüşe kapıldın. halbuki iç yüzü senden gizliydi. usta olmadan dükkan açtın.



bal gibi, pâlüze gibi olan o aleti gördün, âlâ. fakat a haris neden kabağı görmedin? yoksa eşeğin aşkına o kadar mı dalmıştın ki gözüne kabak görünmedi? ustadan sanatın dış yüzünü gördün sevine, sevine ustalığa kalkıştın. nice riyacı ve işten haberi olmayan ahmak kişiler vardır ki erlerin yolundan göre,göre ancak sof kumaş görmüştür.



nice boş boğazlar vardır ki azıcık bir hüner elde etmişler, padişahlardan laftan başka bir şey öğrenmemişlerdir. her biri musa’yım diye eline bir sopa almış, her bir, isa’yım diye ahmaklara üfürmeye kalkmıştır.



bir gün doğruların doğruluğu, senden mehenk taşını isteyecektir. eyvah o günden! artık geri kalanını ustaya sor. bu harislerin hepsi de kördür dilsizdir. hepsini aradın, elde etmek istedin, fakat herkesten geri kaldın. bu ahmak sürü, kurtlara av olmuştur.



bir suret gördün, onun sözünü söylemeye başlayıverdin ha; dudu kuşları gibi kendi sözünden haberin bile yok.



dudu kuşu, önünde bir ayna, ayna içinde de kendi aksini görür. aynanın ardında usta gizlenmiştir; güzel dille edeplice söz söyler. duducuk, bu söz söyleyeni ayna içinde gördüğü dudu sanır. bu suretle o koca kurdun hilesinden haberi olmaz, güya kendi cinsinden olan bu dududan söz söylemeyi öğrenir.



usta, ona ayna ardından söz söylemeyi öğretir. böyle olmasa kendi cinsinden olmayan birisinden söz söylemeyi öğrenemez. o hünerli kuş, söz öğrenir ama sırrından da haberi yoktur manasından da. söz söylemeyi bir insandan beller. fakat bir duducuk, bundan başka insandan ne bilebilir, ne elde edebilir ki?



velinin beden aynasında da kötülüklerle dolu olan mürit, tıpkı bunun gibi kendisini görür. fakat söz ve iş zamanında aynanın ardındaki akl-ı kül-ü nereden görecek? o sanır ki insan söylüyor. halbuki bu, başka bir sırdır, onun bundan haberi bile yoktur. söz söylemeyi belletir, belletir ama önü sonu olmayan sır belletir. halbuki o, bu sırra eş değildir, bir dududur, bunu bilemez.



halkta kuşların ötüşünü taklit ederler. bu, ağzın ve boğazın yapabileceği bir şeydir. fakat kuşların seslerini taklit edenin o seslerdeki manadan haberi bile yoktur. kuş dilini aancak bakışı hoş süleyman bilir.